วัฒนธรรมจีนด้านต่างๆ
วัฒนธรรมจีน : ด้านการแต่งกาย
ประวัติศาสตร์ของประเทศจีนมีมานานถึง 5 พันปี วัฒนธรรมเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายของชาวจีนก็มีมายาวนานไม่แพ้กัน ซึ่งในระยะเวลา 5 พันปีมานั้น ชาวจีนได้รับอิทธิพลเครื่องแต่งกายจากชนกลุ่มน้อย เผ่าต่าง ๆ ในประเทศจีนรวมถึงวัฒนธรรมการแต่งกายเสื้อผ้าของชาวต่างชาติ ผสมผสานกันจนเป็นลักษณะพิเศษของการแต่งกายชาวจีนในยุคนั้น ๆ ซึ่งการแต่งกายของชาวจีนนั้นมีความเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง และดูเหมือนว่าจะมีการพัฒนาต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง
สมัยฉิน (221-220
ปีก่อนคริสต์ศักราช)
เสื้อผ้าเครื่องแต่งกายสมัยฉินได้รับอิทธิพลจากแนวคิดอิ๋นหยางความสมดุลของสรรพสิ่ง
กฎแห่งความสมดุลของธรรมชาติ) เนื่องจากยุคสมัยฉินค่อนข้างจะสั้น
ดั่งนั้นสีของเสื้อจะเป็นการผสมผสานระหว่างสีเสื้อผ้าที่ฉินซีฮ่องเต้เป็นผู้กำหนดและสีเสื้อผ้าตามประเพณีจารีตของยุคจ้านกั๋ว
เสื้อผ้าผู้ชายสมัยฉินเป็นลักษณะเสื้อคลุมยาว
ฉินซีฮ่องเต้ได้กำหนดให้ใช้สีดำเป็นหลักในการตัดเย็บสำหรับเสื้อผ้าพิธีการ
โดยเชื่อว่าสีดำเป็นสีที่คู่ควรแก่การได้รับความเคารพ ข้าราชการยศระดับ 3 ขึ้นไปให้ใช้สีเขียวประกอบในการตัดเย็บ
ประชาชนทั่วไปใช้สีขาวประกอบในการตัดเย็บ เสื้อผ้าผู้หญิง
ฉินซีฮ่องเต้ไม่ได้มีการกำหนดสีในการตัดเย็บเนื่องจากท่านชื่นชอบสีสันความสวยงามของเสื้อผ้าที่นางสนมในวังสวมใส่
จึงเน้นเสื้อผ้าที่มีสีสันสวยหรู ฉูดฉาด
สมัยฮั่น (202 ปีก่อนคริสตศักราช – ค.ศ. 8) เสื้อผ้าสมัยฮั่น จะประกอบด้วย เสื้อคลุมยาว เสื้อลำลองแบบสั้น เสื้อนวมสั้น กระโปรง (ผู้หญิง) และ กางเกง (ผู้ชาย) ในยุคนี้ผ้าที่มีลักษณะการถักทอได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ดังนั้น คนที่มีเงินในสมัยนั้นจะสวมใส่เสื้อผ้าที่ทำจากผ้าแพรต่วน ซึ่งมีความสวยงามมาก โดยทั่วไปผู้ชาย จะสวมเสื้อสั้น กางเกงขายาว และหากฐานะยากจน จะสวมเสื้อแขนสั้นที่ตัดเย็บด้วยผ้าหยาบ ในส่วนของผู้หญิงในสมัยฮั่นเสื้อผ้ามีตั้งแต่เป็นลักษณะเสื้อและกระโปรงต่อกัน (กี่เพ่า) และแยกเสื้อกระโปรงเป็น 2 ชิ้น กระโปรงจะมีลวดลายหลากหลายมาก กระโปรงที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในสมัยนั้น คือ “กระโปรงลายเทพสถิตย์ ”ระดับชั้นของข้าราชการในสมัยฮั่น จะมีหมวกและสายประดับยศเป็นสัญลักษณ์ในการแบ่งชั้นของขุนนาง ซึ่งสมัยนั้น ตำแหน่งอัครเสนาบดีเป็นขุนนางตำแหน่งสูงสุด
สมัยเว่ยจิ้น หนานเป่ย ( ค.ศ.220- ค.ศ.589) สมัยเว่ยจิ้น หนานเป่ย หรือที่เรารู้จักกัน “สมัยสามก๊ก” ก็อยู่ในยุคนี้ สมัยเว่ยจิ้น หนานเป่ยจัดได้ว่าเป็นสมัยที่ศาสนาพุทธและลัทธิเต๋าเฟื่องฟู เครื่องแต่งกายชายหญิง ไม่ว่าจะเป็นกษัตริย์ เชื้อพระวงศ์ จนถึงประชาชนทั่วไป เสื้อผ้า จะมีลักษณะหลวมยาว และมีเข็มขัดคาด หากเป็นเสื้อผ้าผู้ชายจะมีการเปิดแผงหน้าอกเล็กน้อย ไหล่เสื้อลู่ลง แขนเสื้อกว้าง สวมใส่ดูสบาย (ทั้งนี้แล้วแต่มุมมองของผู้อ่าน เนื่องจากบางท่านก็เห็นว่าแลดูลุ่มล่าม) ในส่วนของเสื้อผ้าผู้หญิง เสื้อกี่เพ่าแลดูเป็นกระโปรงยาวลากพื้น แขนเสื้อกว้าง เข็มขัดจะคาดให้ดูเป็นชั้น ๆ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสุภาพ และสง่างาม
![]() |
เสื้อผ้ากษัตริย์สมัยสุ่ยและถัง เสื้อผ้าผู้หญิงสมัยสุ่ย |
ในสมัยถัง นับได้ว่ามีความเจริญทั้งในด้านวัฒนธรรมและเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก ดังนั้นเสื้อผ้าในสมัยนี้จัดได้ว่ามีความสวยงามยิ่ง เสื้อผ้าพิธีการของสตรีชั้นสูงจะมีลักษณะเปิดหน้าอก คอเสื้อต่ำ แขนเสื้อยาวและใหญ่ สวมเสื้อกระโปรงที่ทำจากผ้านวม มีผ้าคลุมไหล่ สมัยนั้นเทคนิคสิ่งทอถือว่ามีความล้ำหน้าเป็นอย่างมาก ขณะเดียวกันก็ได้รับวัฒนธรรมแบบเสื้อผ้าจากต่างชาติเข้ามาผสมผสานเข้าไว้ด้วยกัน (เกาหลี ,ญี่ปุ่น) ดังนั้นสามารถกล่าวได้ว่าสมัยถังเป็นยุคที่เสื้อผ้าเครื่องแต่งกายเฟื่องฟูเป็นอย่างมาก
เสื้อผ้าผู้หญิงสมัยถัง เสื้อผ้าผู้ชายสมัยถัง
![]() |
เสื้อกั๊กสมัยซ่ง เครื่องแต่งกายสตรี |
![]() |
เสื้อผ้าบุรุษสมัยเหวี่ยน เสื้อผ้าสตรีสมัยเหวี่ยน |
รูปแบบเสื้อผ้าส่วนใหญ่ เช่น เสื้อกั๊กยาว ยังคงลอกเลียนมาจากสมัยถังและซ่ง นางในสมัยหมิงนิยมสวมใส่เสื้อผ้าที่ดูน่าเลื่อมใส สวมเสื้อก๊กเป็นชุดนอก แขนเสื้อแลดูเข้ารูป กระโปรงจีบข้างในสวมกางเกงขายาว ในสมัยหมิงหญิงสาวเริ่มนิยมพันเท้าให้เล็กหรือเรียกกันว่า “เท้ากลีบดอกบัว”
![]() |
เครื่องแต่งกายชาย สวมหมวกผ้าทรงสี่เหลี่ยม เสื้อกั๊กและเสื้อผ้าสตรี |
สมัยชิง (ค.ศ.1644 – ค.ศ.1911 ) เครื่องแบบสมัยชิงยังคงได้รับการตกทอดมาจากสมัยหมิง ในขณะเดียวกันก็รับเอาจุดเด่นของแบบเสื้อสมัยฮั่นเข้ามาประยุกต์ด้วย เสื้อผ้าผู้ชายยังคงเน้นเสื้อคลุมยาว เสื้อแจ๊คเก็ตแบบจีน เสื้อชั้นในแบบยืดลักษณะเป็นเสื้อกล้าม โกนศรีษะออกครึ่งนึง อีกครึ่งทักเปียยาว เสื้อแจ๊คเก็ตแบบจีนจะสวมทับไว้ด้านนอกของชุดเสื้อคลุมที่หลวมยาว ชุดลักษณะดังกล่าวจัดได้ว่าเป็นชุดพิธีการ ชุดแต่งกายที่เป็นเสื้อและกระโปรงของผู้หญิงสมัยนั้นเป็นลักษณะผสมผสานระหว่างชาวฮั่นกับชาวแมนจู โดยเฉพาะกี่เพ่าเป็นลักษณะของชาวแมนจูอย่างเห็นได้ชัด นอกเหนือจากนี้ยังมีเสื้อกั๊ก กระโปรง ผ้าคลุมไหล่ สายรัดเอว เครื่องแต่งกายต่าง ๆ เรียกได้ว่าถอดมาจากสมัยหมิงหรือแมนจูเลยก็ว่าได้ ประเพณีการรัดเท้ายังคงสืบทอดมาถึงสมัยชิง
![]() |
เครื่องแต่งกายบุรุษและสตรีสมัยชิง สภาพเท้าของสตรีที่รัดเท้าเมื่อเอาผ้าพันเท้าออก |
ปัจจุบัน แม้วัฒนธรรมการแต่งกายของชาวจีนจะไม่สามารถคงความเป็นรูปแบบเอกลักษณ์เครื่องแต่งกายประจำชาติได้อย่างประเทศในแถบอินเดีย เนื่องจากได้รับเอาค่านิยมแบบเสื้อผ้าจากชาวตะวันตกมาเป็นส่วนใหญ่ แต่เราก็ยังคงได้พบเห็นแบบแฟชั่นที่บ่งบอกความเป็นเอกลักษณ์ของชาวจีน เช่น ปกเสื้อคอจีน กี่เพ่า เป็นต้น ซึ่งยังเป็นที่นิยม คงความสวยงามและเป็นแบบเสื้อที่ไม่มีวันตาย
ทรงผมชาวจีน
ทรงผมสตรีจีนในสมัยโบราณ มีมากมายเป็นร้อยๆ รูปแบบ ซึ่งความงามแต่ละแบบนี้นอกจากแสดงออกได้ถึงความเป็นพิเศษโดดเด่นเฉพาะตัวของแต่ละคนได้แล้ว ยังสามารถบอกเป็นนัยถึงอายุและสถานะทางสังคมของสตรีผู้นั้นได้อีกด้วย
โดยเมื่อยังเล็กก็จะปล่อยธรรมชาติไม่มีการมัดเกล้าผม พออายุได้ประมาณ 11-12 ขวบ ก็จะแบ่งผมออกเป็นซ้ายขวาแยกมัดขึ้นไว้บนศีรษะลักษณะคล้ายเขาแพะ พออายุราว 15-16 ปี ก็จะรวบผมขมวดขึ้นเสียบปิ่นปัก แสดงถึงการบรรลุนิติภาวะเป็นหญิงสาวที่สามารถออกเหย้าออกเรือนได้แล้ว ซึ่งทรงผมพื้นฐานที่นิยมแพร่หลาย ได้แก่
1.แบบวงหรือห่วง ที่มีทั้งแบบประดับระข้างใบหน้าซ้ายขวา หรือตั้งเป็นวงบนศีรษะ จำนวนมากน้อยไม่ตายตัว ซึ่งหากสตรีใดผมน้อยก็ใช้ผมปลอมแทนแล้วเสริมความงามด้วยเครื่องประดับต่างๆ อาทิ ปักปิ่น เสียบมุก ซึ่งการเกล้าเป็นห่วงสูงนั้นมีตั้งแต่หนึ่งไปจนถึงเก้า ถือเป็นทรงผมชั้นสูงที่โดยมากแล้วใช้กับภาพวาดเหล่าเทพธิดานางฟ้า หรือสตรีชั้นสูงในรั้วในวังอย่างพระมเหสี พระสนมเอก ส่วนสาวรุ่นที่ยังไม่ถูกหมั้นหมายยังไม่ได้ออกเรือน ก็สามารถทำได้เช่นกันแต่เครื่องประดับตกแต่งก็จะไม่อลังการเท่า
2. แบบบิดเกลียว เป็นทรงผมที่เกิดขึ้นในยุคปลายสมัยราชวงศ์ฮั่น โดยแบ่งผมออกเป็นส่วนๆ แล้วบิดเกลียวทบไว้บนศีรษะ ทำให้ทรงผมดูมีชีวิตชีวามากขึ้น เป็นที่นิยมของหญิงสาวชนชั้นสูงวัยแรกรุ่นที่ยังไม่ออกเรือน และพบเห็นได้บ่อยๆ จากภาพวาดเกี่ยวกับสตรีในวังสมัยโบราณ
3.แบบทบซ้อน เป็นทรงทั่วไปที่เป็นที่นิยมแพร่หลายและทำกันมายาวนานที่สุด นับตั้งแต่สมัยราชวงศ์ซางโจว ฉินฮั่น สุยถัง มาจนสมัยซ่ง หยวน หมิง และชิง โดยจะเกล้าขมวดผมไว้กลางศีรษะ ด้านข้าง ด้านหน้า หรือจะด้านหลังได้หมด จะรวบไว้เป็นเดี่ยวๆ หรือสองหรือสามก็ได้หมดอีกเช่นกัน โดยมากแล้วจะเป็นทรงผมสำหรับสตรีที่ออกเรือนไปแล้วนิยมเกล้ากัน
4.แบบสมดุล หรือทรงนางกำนัลรับใช้ในวัง เป็นอีกหนึ่งทรงเก่าแก่ที่ตกทอดกันมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฉินฮั่นเรื่อยมาจนถึงราชวงศ์ชิง โดยจะหวีแยกผมเป็นสองข้างสมดุลกันแล้วมัดเกล้าหรือทำเป็นห่วงระไว้สองข้าง ซึ่งเป็นที่นิยมของสาวรุ่นหญิงชาวบ้านด้วยเช่นกัน และเป็นอีกหนึ่งทรงน่ารักสำหรับเด็กหญิงที่จะมัดเป็นจุกหรือเกล้ารัดแยกไว้สองข้างศีรษะพร้อมกับอาจมีปล่อยปอยผมปรกลงมาระบ่า
ศึกษาเพิ่มเติมเรื่องทรงผมได้ที่ http://www.jiewfudao.com/index.php?lay=show&ac=article&Ntype=2
วัฒนธรรมจีน :
ด้านอาหาร
อาหารจีน
หมายถึง
อาหารที่ประกอบขึ้นตามวัฒนธรรมของชาวจีน ซึ่งรวมทั้งจีนแผ่นดินใหญ่ ไต้หวัน และ ฮ่องกง
ซึ่งมีหลากหลายชนิดตามแต่ละท้องถิ่น
โดยทั่วไปนิยมรับประทานอาหารจานผักและธัญพืชเป็นหลัก
นอกจากในราชสำนักที่จะมีอาหารประเภทเนื้อ อาหารที่รู้จักกัน เช่น ก๋วยเตี๋ยว ติ่มซำ หูฉลาม
กระเพาะปลา
วัฒนธรรมการกินเป็นการกินร่วมกันโดยอุปกรณ์การกินหลัก คือ ตะเกียบ
วัฒนธรรมจีน : ด้านดนตรี
ชาวจีนแบ่งประเภทของเครื่องดนตรีตามลักษณะของวัสดุที่ใช้ทำเครื่องดนตรีนั้น
ๆ แบ่งออกเป็น 8 พวก ดังนี้ 1. ไม้ (Mu) 2. หนัง (Ko) 3. ไม้ไผ่ (Chu) 4. โลหะ (Kin) 5. น้ำเต้า (Po) 6. หิน (Che) 7. ดิน (tu) 8. เส้นไหม (hien)
เครื่องดนตรีจำพวกโลหะ ได้แก่ ระฆัง และฆ้องชนิดต่าง ๆ เครื่องดนตรีจำพวกหิน ได้แก่ ระฆังราว
เครื่องดนตรีจำพวกเส้นไหม ได้แก่ Ch’in เป็นเครื่องดนตรีที่มีสาย
7 สายใช้มือดีด Ch’in เป็นเครื่องดนตรีชั้นสูง
ใช้เฉพาะพวกขุนนาง และผู้มีการศึกษาสูง
สามารถเพิ่มได้ทั้งแบบเดี่ยวและคลอประกอบการขับร้อง เครื่องดนตรีจำพวกไม้ไผ่
ได้แก่ ขลุ่ยชนิดต่าง ๆ ปี่แพนไพท์ (Panpine) เครื่องดนตรีเป็นก้อนจำพวกดิน
ได้แก่ เครื่องเป่าเสียงเหมือนขลุ่ยที่สร้างมาจากดินเหนียว ขนาดพอดีกับฝ่ามือ
ภายในเจาะให้เป็นโพรง เจาะรูปิด-เปิด ด้วยนิ้วมือเพื่อให้เกิดระดับเสียงดนตรี เครื่องดนตรีพวกน้ำเต้า ได้แก่ Sheng เป็นเครื่องดนตรีสำคัญในวงดนตรีจีน Sheng ประกอบด้วย
ท่อไม้ 7 ท่อ ติดตั้งอยู่ในผลน้ำเต้าแห้ง ซึ่งจะใช้เป็นที่พักลม
แต่ละท่อจะมีลิ้นฝังอยู่ พร้อมทั้งเจาะรูปิด-เปิดแต่ละท่อด้วย
เวลาเล่นจะต้องเป่าลมผ่านผลน้ำเต้าแล้วให้ลมเปลี่ยนทิศทางด้วยท่อทั้ง 7 ท่อ
เสียงของ Sheng จะคล้ายเสียงออร์แกนลมของดนตรีตะวันตก
ทั้งนี้เครื่องดนตรีจีน เช่น
ขิมหยาง หรือ " ขิมฝรั่ง "
เป็นเครื่องดนตรีประเภทตีชนิดหนึ่งของจีน มีเสียงบรรเลงที่ชัดและเพราะ สามารถแสดงได้หลากหลายทั้งบรรเลงเดี่ยว
บรรเลงพร้อมกัน หรือบรรเลงประกอบการร้องเพลงหรือการแสดงงิ้วเป็นต้น
มีบทบาทสำคัญมากในการบรรเลงดนตรีพื้นเมืองและในวงดนตรีชนชาติ
![]() |
ขิมหยาง |
![]() |
ผีผา |
![]() |
พิณหลิว |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น